Konsumenci coraz częściej domagają się szerszych informacji na temat chemikaliów w wyrobach włókienniczych, aby upewnić się, czy nie są stosowane substancje niebezpieczne. Ten fakt wraz z zaostrzonymi przepisami dotyczącymi chemikaliów stanowi dla przemysłu włókienniczego bodziec do zastępowania niebezpiecznych substancji chemicznych ich bezpieczniejszymi alternatywami. Wielu największych światowych producentów wyrobów włókienniczych stworzyło już wspólną inicjatywę w celu zredukowania liczby niebezpiecznych substancji chemicznych w swoich produktach. Dostępnych jest kilka narzędzi i technik ułatwiających zastępowanie substancji w przemyśle włókienniczym. Narzędzia te mogą być także przydatne w innych branżach.

Przeanalizować zastosowanie, funkcję i potrzebę

Jerker Ligthart z ChemSec, organizacji non-profit zajmującej się bezpieczeństwem chemikaliów, zaleca przeanalizowanie zastępowania na trzech różnych poziomach, tj. funkcji, zastosowania i potrzeby: „Na przykład w przypadku zastosowania ftalanów w wydruku PVC na wyrobach włókienniczych ich funkcja polega na zmiękczeniu PVC. Biorąc pod uwagę tylko funkcję, można znaleźć alternatywny plastyfikator niezawierający ftalanów".

„Można także przyjrzeć się zastosowaniu, którym jest PVC do wydruku na wyrobach włókienniczych. Mając to na uwadze, można zastanowić się nad zamianą na inny rodzaj pasty drukarskiej, która nie wymaga użycia plastyfikatorów, na przykład na silikon".

„Zasadniczą potrzebą jest jednak produkowanie atrakcyjnych wyrobów włókienniczych. Być może ten cel można osiągnąć także innymi sposobami, takimi jak haft. Zależnie od problemu, można znaleźć kilka różnych alternatywnych sposobów wprowadzenia substancji zastępczych. Zalecamy przyjrzenie się wszystkim możliwościom, aby uzyskać możliwie najwięcej rozwiązań" - stwierdził Jerker Lighthart.

Przed przystąpieniem do oceny i porównania alternatyw ważne jest, aby zastanowić się, czego od nich oczekujemy. Co chcielibyśmy uzyskać pod względem profilu zagrożeń i funkcjonalności? Czy mamy ograniczenia kosztowe? Jak pilne jest zastąpienie? Czy obowiązują już wymagania prawne albo czy mamy czas, aby czekać na alternatywę będącą obecnie na etapie badań?

Najlepszym sposobem na rozpoczęcie działania dla małych i średnich przedsiębiorstw jest skorzystanie z doświadczeń innych. Alternatywne rozwiązania można znaleźć, korzystając z wiedzy własnej, stowarzyszeń handlowych, sieci partnerów, raportów urzędowych, zasobów internetowych lub pytając dostawców, co mogliby zaoferować w zamian. Być może już produkują alternatywny produkt dla innych klientów i mogliby dostarczać wam to samo rozwiązanie.

Ustalenie hierarchii ważności substancji

Dla przemysłu włókienniczego pod najściślejszym nadzorem znajduje się jedenaście grup substancji będących celem kampanii detoksykacyjnej Greenpeace, a wśród nich wysoki priorytet mają PFC. Duże obawy budzą także alkilofenole oraz substancje chlorowane i bromowane.

Dla substancji chemicznych, w przypadku których brak jest presji z zewnątrz, należy ustalić własne priorytety zgodnie z polityką firmy. Znaczenie mogą mieć tutaj następujące aspekty:

• Substancje chemiczne stosowane w produktach przeznaczonych dla dzieci
• Inne typy produktów, z którymi konsument ma szczególnie bliski kontakt: na przykład przedmioty związane z żywnością i żywieniem, pościel i bielizna.
• Rodzaj zagrożenia związanego z produktem. Szczególnie problematyczne są na przykład substancje uczulające w kontakcie ze skórą; substancje stanowiące zagrożenie dla środowiska są szczególnie problematyczne w produktach spłukiwanych i podczas przetwarzania wyrobów włókienniczych
• Substancje chemiczne, które są stosowane powszechnie i w dużych ilościach
• „Sztandarowe produkty" o szczególnym znaczeniu dla firmy i jej reputacji

Jerker Ligthart zaleca korzystanie zprzewodnika ChemSec dotyczącego wyrobów włókienniczych, który prowadzi przez proces zarządzania chemikaliami z perspektywy przemysłu włókienniczego. Pomaga zidentyfikować potencjalnie niebezpieczne substancje w procesie produkcji i upewnić się, czy rzeczywiście wprowadzana jest bezpieczniejsza alternatywa. Do zweryfikowania nieznanych substancji zastępczych można także wykorzystać narzędzie SINimilarity opracowane przez Chemsec.