Δελτία δεδομένων ασφαλείας

Τα δελτία δεδομένων ασφαλείας περιέχουν πληροφορίες σχετικά με τις ιδιότητες και τους κινδύνους των ουσιών ή των μειγμάτων, οδηγίες για τον χειρισμό, την απόρριψη και τη μεταφορά τους, καθώς και μέτρα πρώτων βοηθειών, πυρόσβεσης και ελέγχου της έκθεσης. Η μορφή και το περιεχόμενο των δελτίων δεδομένων ασφαλείας καθορίζονται στον κανονισμό REACH. Οι μεταγενέστεροι χρήστες πρέπει να λαμβάνουν δελτίο δεδομένων ασφαλείας για: 

• Ουσία ή μείγμα που έχει ταξινομηθεί ως επικίνδυνο σύμφωνα με τον κανονισμό CLP.
• Ανθεκτική, βιοσυσσωρεύσιμη και τοξική (ΑΒΤ) ή άκρως ανθεκτική και άκρως βιοσυσσωρεύσιμη ουσία (αΑαΒ), ή
• Ουσία που περιλαμβάνεται στον κατάλογο υποψήφιων ουσιών που προκαλούν πολύ μεγάλη ανησυχία (SVHC).

Εάν ωστόσο η ουσία ή το μείγμα διατίθεται προς πώληση και στο ευρύ κοινό, δεν είναι απαραίτητη η παροχή δελτίου δεδομένων ασφαλείας, εκτός εάν το ζητά μεταγενέστερος χρήστης ή διανομέας. 

Για μείγματα τα οποία δεν ταξινομούνται ως επικίνδυνα αλλά περιέχουν ορισμένες επικίνδυνες ουσίες, πρέπει να παρέχεται δελτίο δεδομένων ασφαλείας εφόσον το ζητά μεταγενέστερος χρήστης ή διανομέας. 

Το δελτίο δεδομένων ασφαλείας πρέπει να επικαιροποιείται άμεσα εφόσον προκύπτουν νέες πληροφορίες σχετικά με τους κινδύνους ή εφόσον κρίνεται αναγκαία η λήψη αυστηρότερων μέτρων διαχείρισης του κινδύνου. 

Όταν ένας μεταγενέστερος χρήστης λαμβάνει ένα δελτίο δεδομένων ασφαλείας, οφείλει να προσδιορίσει και να εφαρμόσει τα κατάλληλα μέτρα για τον επαρκή έλεγχο των κινδύνων. Συνιστάται στους προμηθευτές και τους παραλήπτες των δελτίων δεδομένων ασφαλείας να ελέγχουν εάν παρέχονται οι απαιτούμενες πληροφορίες. Για τον σκοπό αυτό διατίθεται κατάλογος ελέγχων που έχει καταρτιστεί από τον ECHA και τις αρμόδιες για την εφαρμογή της νομοθεσίας αρχές. Συνιστάται στους μεταγενέστερους χρήστες να ενημερώνουν τους προμηθευτές τους σχετικά με τυχόν ανακρίβειες ή ανακολουθίες στο δελτίο δεδομένων ασφαλείας που παραλαμβάνουν. 

Ο προμηθευτής δεν απαλλάσσεται από την υποχρέωση παροχής επαρκών πληροφοριών για την ασφαλή χρήση, ακόμη και στις περιπτώσεις που δεν απαιτείται δελτίο δεδομένων ασφαλείας. Σε περίπτωση επιβολής περιορισμού ή απαίτησης άδειας για οιαδήποτε ουσία πρέπει να παρέχονται οι απαιτούμενες πληροφορίες. Οι προμηθευτές αντικειμένων τα οποία περιέχουν ουσία του καταλόγου υποψήφιων ουσιών σε ποσότητα άνω του 0,1 % κατά βάρος (β/β) πρέπει να παρέχουν στους μεταγενέστερους χρήστες και στους διανομείς επαρκείς πληροφορίες για την ασφαλή χρήση του αντικειμένου.

Σενάρια έκθεσης

Τα σενάρια έκθεσης παρέχουν πληροφορίες σχετικά με τους τρόπους ελέγχου της έκθεσης των εργαζομένων, των καταναλωτών και του περιβάλλοντος σε επικίνδυνες ουσίες κατά τη χρήση τους. Όταν μια επιχείρηση στην αλυσίδα εφοδιασμού εκπονεί αξιολόγηση χημικής ασφάλειας βάσει του κανονισμού REACH, στο δελτίο δεδομένων ασφαλείας της ουσίας πρέπει να συμπεριλαμβάνονται, ως παράρτημα, τα σχετικά σενάρια έκθεσης.

Απαραίτητες προϋποθέσεις για τη διασφάλιση της αποτελεσματικής κοινοποίησης είναι η εναρμόνιση και αυτοματοποίηση. Για τον σκοπό αυτό, καθορίστηκε ένας ενιαίος μορφότυπος για τα σενάρια έκθεσης και καταρτίστηκε ο κατάλογος τυποποιημένων φράσεων ESCom καθώς και ο ηλεκτρονικός μορφότυπος ESComXML. Κατ' αυτόν τρόπο αυτοματοποιείται η ανταλλαγή εναρμονισμένων πληροφοριών μεταξύ των φορέων της αλυσίδας εφοδιασμού και μεταξύ των συστημάτων τους σχετικά με τη ασφαλή χρήση.

Κάθε φορά που ένας μεταγενέστερος χρήστης λαμβάνει σενάριο έκθεσης, οφείλει να ελέγχει κατά πόσον το σενάριο έκθεσης καλύπτει τη δική του χρήση της ουσίας και τις συνθήκες υπό τις οποίες τη χρησιμοποιεί ή να προβεί σε εναλλακτικές ενέργειες.

Οι τυποποιητές επικίνδυνων μειγμάτων οφείλουν να εντοπίζουν στα σενάρια έκθεσης τις πληροφορίες που προορίζονται για κοινοποίηση και να προσδιορίζουν τον καλύτερο τρόπο για την κοινοποίησή τους.

Για τον εντοπισμό των προς κοινοποίηση πληροφοριών έχουν αναπτυχθεί από τον κλάδο δύο προσεγγίσεις. Στο πλαίσιο της μιας προσέγγισης, η οποία βασίζεται στις λεγόμενες «πληροφορίες για την ασφαλή χρήση μειγμάτων» (SUMI), οι οργανώσεις του κλάδου προσδιορίζουν τα μέτρα διαχείρισης των κινδύνων για τα συνήθη προϊόντα και τις καθιερωμένες χρήσεις εντός του κλάδου. Τα μέτρα υποδεικνύονται με φιλικό προς τους χρήστες τρόπο, σε μορφή πληροφοριών SUMI που καταρτίζονται βάσει καθορισμένων υποδειγμάτων.

Οι τυποποιητές επιλέγουν τις κατάλληλες για το προϊόν τους SUMI και βεβαιώνονται ότι αντιστοιχούν στα σενάρια έκθεσης που έχουν παραλάβει από τους προμηθευτές τους. Η ομάδα συντονισμού μεταγενέστερων χρηστών χημικών προϊόντων (DUCC) έχει εκδώσει επεξηγηματικό έγγραφο.

Η δεύτερη προσέγγιση, η οποία βασίζεται στον «προσδιορισμό του κύριου συστατικού» (LCID), χρησιμοποιείται σε περιπτώσεις στις οποίες δεν υπάρχουν διαθέσιμες πληροφορίες SUMI. Ο τυποποιητής προσδιορίζει τα κύρια συστατικά ενός μείγματος και αντλεί πληροφορίες για την ασφαλή χρήση του μείγματος από τα μέτρα διαχείρισης κινδύνου που αφορούν τα κύρια συστατικά. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Χημικών Βιομηχανιών (Cefic) έχει εκδώσει πρακτικό οδηγό σχετικά με τη μέθοδο προσδιορισμού του κύριου συστατικού (LCID).

Οι τυποποιητές μπορούν να κοινοποιούν τις σχετικές πληροφορίες από τα σενάρια έκθεσης για τις ουσίες των συστατικών με διάφορους τρόπους: