Hot topics

Granulaty i ściółki na boiskach sportowych i placach zabaw

Przez wiele lat sportowcy używali całorocznych boisk do piłki nożnej, futbolu gaelickiego, rugby, lacrosse i innych sportów. Takie sztuczne boiska często pokryte są granulatem gumowym pełniącym funkcję wypełnienia, dzięki któremu ich powierzchnia jest bardziej trwała i odporna na warunki pogodowe. Granulat zapewnia także lepszą przyczepność i sprawia, że powierzchnia lepiej pochłania wstrząsy.

Powierzchnie placów zabaw są również często pokryte luźną gumową ściółką pod huśtawkami, zjeżdżalniami i innymi elementami ich wyposażenia, aby w razie potrzeby zamortyzować upadek dziecka.

Granulaty i ściółki są zazwyczaj wykonane ze skrawków zużytych opon, które rozerwano i przetworzono na mniejsze formy.

Granulaty i ściółki mogą zawierać wiele potencjalnie niebezpiecznych substancji, w tym wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA), metale i ftalany. Mogą także uwalniać lotne węglowodory organiczne (LZO) i półlotne węglowodory organiczne. Obecność tych niebezpiecznych substancji wywołała obawy dotyczące bezpieczeństwa sztucznych boisk sportowych i placów zabaw.

Jakie jest zagrożenie dla zdrowia?

W czerwcu 2016 r. Komisja Europejska zwróciła się do ECHA o ocenę, czy obecność takich substancji w granulacie gumowym z recyklingu na syntetycznych boiskach mogłaby zagrażać zdrowiu ogółu populacji, w tym dzieci, piłkarzy zawodowych i pracowników instalujących i konserwujących boiska. Było to spowodowane oświadczeniami, które w ostatnich latach pojawiły się w mediach kilku państw członkowskich UE, dotyczącymi podwyższonego ryzyka zachorowania na raka u dzieci grających na takich boiskach.

ECHA oceniła zagrożenie dla zdrowia, biorąc pod uwagę narażenie przez kontakt ze skórą, drogi pokarmowe i oddechowe. Wyniki opublikowano w lutym 2017 r., przy czym ECHA uznała, że poziom zasadności obaw związanych z narażeniem na granulat był co najwyżej bardzo niski.

Ryzyko zachorowania na raka po długotrwałym narażeniu na granulaty gumowe zostało uznane za bardzo niskie, biorąc pod uwagę stężenie WWA zmierzone na europejskich boiskach sportowych, gdzie pobierano próbki. Stężenia okazały się znacznie niższe od obowiązujących limitów prawnych.

Powody do obaw dotyczących obecności metali ciężkich uznano za nieistotne, ponieważ ich poziomy są niższe od limitów dozwolonych obecnie w zabawkach w UE.

Nie stwierdzono również obaw dotyczących poziomów stężenia ftalanów, benzotiazolu i ketonu izobutylowo-metylowego, ponieważ były one również niższe od poziomów, które prowadziłyby do problemów zdrowotnych.

W sprawozdaniu zauważono jednak, że w przypadkach gdy granulaty gumowe stosowano w obiektach zadaszonych, emitowane lotne związki organiczne mogły prowadzić do zwiększenia poziomu podrażnień skóry i oczu.

Dlaczego istnieje potrzeba przeprowadzenia dalszych badań?

W sprawozdaniu podkreślono również pewne niejasności, które uzasadniałyby dalsze badania. Na przykład pojawiły się obawy dotyczące stopnia reprezentatywności prowadzonych badań w odniesieniu do całej Europy (biorąc pod uwagę fakt, że próbek nie pobrano ze wszystkich państw członkowskich).

W związku z tym ECHA zasugerowała podjęcie szeregu działań w celu przeciwdziałania tym niejasnościom oraz odzwierciedlenia dobrych praktyk:

należy uwzględnić ograniczenia określone w rozporządzeniu REACH w celu zapewnienia, że dostarczane są wyłącznie granulaty gumowe o niskich stężeniach WWA i innych istotnych substancji niebezpiecznych;
właściciele i osoby obsługujące istniejące (otwarte i zadaszone) boiska powinni dokonywać pomiaru stężeń PAH i innych substancji w granulatach gumowych wykorzystywanych na boiskach i udostępniać te informacje;
producenci granulatów gumowych i ich organizacje parasolowe powinni opracować wytyczne pomocne dla wszystkich wytwórców i importerów wypełnienia gumowego (z recyklingu) w badaniu ich materiału;
europejskie organizacje oraz kluby sportowe i piłkarskie powinny współpracować z producentami w celu zapewnienia, że informacje dotyczące granulatów gumowych w syntetycznej murawie są zrozumiałe dla graczy i ogółu społeczeństwa;
właściciele istniejących zadaszonych boisk z wypełnieniem z granulatów gumowych oraz osoby je obsługujące powinni zapewnić odpowiednią wentylację;
gracze korzystający z boisk z syntetyczną murawą powinni stosować podstawowe środki higieny po grze na sztucznej murawie.

W dniu 28 lutego 2017 r. ECHA przesłała Komisji Europejskiej swoją ocenę.

Jakie działania są podejmowane, aby wyjaśnić niejasności?

W grudniu 2016 r. Holenderski Krajowy Instytut Zdrowia Publicznego i Środowiska (RIVM) opublikował badania dotyczące zagrożeń dla zdrowia powodowanych gumowymi granulatami stosowanymi w Holandii, w ramach których potwierdzono, że uprawianie sportów na tych boiskach jest bezpieczne.

Analogicznie do wniosków ze sprawozdania ECHA, w ramach badania przedstawiono jednak zalecenie dotyczące dalszego obniżenia limitów prawych stężeń WWA w granulatach gumowych, w szczególności biorąc pod uwagę te stosowane w artykułach konsumpcyjnych.

W dniu 30 czerwca 2017 r. Holandia podjęła działania w tym kierunku, informując o zamiarze opracowania dokumentacji w sprawie ograniczeń stężenia ośmiu wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA) w granulatach stosowanych jako materiał wypełniający boiska z syntetyczną murawą lub w sypkiej postaci stosowanych do celów sportowych oraz na placach zabaw.

ECHA otrzymała tę dokumentację w dniu 20 lipca 2018 r.

Jaka jest zawartość dokumentacji w sprawie ograniczeń?

W ramach dokumentacji w sprawie ograniczeń oceniane jest zagrożenie dla zdrowia ludzkiego spowodowane ośmioma WWE w odniesieniu do zawodowych piłkarzy (w tym bramkarzy), dzieci grających na boiskach oraz pracowników zaangażowanych w instalację i konserwację boisk i placów zabaw.

Na podstawie oceny Holandia zaleca, aby zmniejszyć łączone stężenie graniczne do 17 mg/kg w odniesieniu do tych ośmiu WWE wykrytych w gumowym granulacie i ściółce stosowanych w syntetycznej nawierzchni boisk, placów zabaw i w innych obiektach sportowych.

Obecne stężenie graniczne obowiązujące w odniesieniu do powszechnej sprzedaży ustalane jest na poziomie 100 mg/kg w przypadku dwóch WWE (BaP i DBAhA) oraz 1 000 mg/kg w przypadku pozostałych sześciu (BeP, BaA, CHR, BbFA, BjFA, BkFA).

Kolejne kroki

Komitety ECHA sprawdzą teraz, czy dokumentacja w sprawie ograniczeń spełnia wymogi określone w załączniku XV do rozporządzenia REACH. Jeżeli tak, konsultacje w sprawie dokumentacji rozpoczną się we wrześniu 2018 r.

Po rozpoczęciu konsultacji zainteresowane strony będą miały sześć miesięcy na przedstawienie uwag na temat sugerowanych ograniczeń i ich przewidywanych skutków.

Komitety ECHA ocenią dokumentację i sformułują opinie. Komitet ECHA ds. Oceny Ryzyka (RAC) przyjmie opinię w lipcu 2019 r. Do września 2019 r. Komitet ds. Analiz Społeczno-Ekonomicznych (SEAC) wyda ekspertyzę na temat wniosku, biorąc pod uwagę przekazane informacje.

Opinie obu komitetów zostaną przekazane Komisji Europejskiej. Ostateczna decyzja zostanie podjęta w drodze procedury komitetowej połączonej z kontrolą z udziałem państw członkowskich i Parlamentu Europejskiego.

Czy to już wszystko?

Oprócz holenderskiej dokumentacji w sprawie ograniczeń, ECHA w dalszym ciągu będzie badać wpływ innych substancji wchodzących w skład granulatów pochodzących ze zużytych opon na zdrowie i ewentualnie również na środowisko. Badanie to może doprowadzić do ograniczenia kolejnych substancji.

Planowany harmonogram wniosku w sprawie ograniczenia granulatu gumowego

Zamiar opracowania wniosku dotyczącego ograniczenia: 30 czerwca 2017 r.
Zaproszenie do zgłaszania uwag: 23 lipca – 18 października 2017 r.
Warsztaty zorganizowane przez RIVM: 24 listopada 2017 r.
Przedłożenie wniosku dotyczącego ograniczenia: 20 lipca 2018 r.
Konsultacje publiczne w sprawie sprawozdania zgodnie z załącznikiem XV (jeżeli zgodność została przyjęta): wrzesień 2018 r. – luty 2019 r.
Opinia RAC: lipiec 2019 r.
Konsultacje publiczne dotyczące projektu opinii SEAC: lipiec 2019 r. – sierpień 2019 r.
Opinia SEAC: wrzesień 2019 r.
Łączna końcowa opinia przekazana Komisji: Bez zbędnej zwłoki
Projekt zmiany załącznika XVII (projekt ograniczenia) opracowany przez Komisję: W ciągu 3 miesięcy od otrzymania opinii
Dyskusje między organami państw członkowskich: 2019 r. – 2020 r.
Przyjęto ograniczenie (jeżeli zostało uzgodnione): 2020 r.